در دنیای پرسرعت فناوری امروز، هوش مصنوعی (AI) نه تنها نویددهنده انقلاب است، بلکه بهانه‌ای برای اخراج کارکنان هم شده! از غول‌های فناوری مانند سالزفورس تا خطوط هوایی بزرگ مثل لوفت‌هانزا، شرکت‌ها در حال کاهش نیروی کار هستند و AI را به عنوان مقصر اصلی معرفی می‌کنند. اما آیا واقعاً اتوماسیون AI عامل اصلی بیکاری ناشی از فناوری است؟ یا این فقط یک “بهانه خوب” برای تصمیمات سخت کسب‌وکاری است؟
در این مقاله، بر اساس گزارش‌های معتبر، به بررسی این پدیده می‌پردازیم: اخراج‌های AI چقدر واقعی است؟ شرکت‌ها چه می‌گویند و کارشناسان چه نقدی دارند؟ اگر به دنبال درک تأثیر AI بر بازار کار هستید، تا انتها با ما باشید.
اخراج‌های AI: آمار و واقعیت‌های تلخ
اخیراً، موج اخراج‌های ناشی از هوش مصنوعی در ایالات متحده و اروپا شدت گرفته. شرکت‌های بزرگ از فناوری تا حمل‌ونقل، هزاران شغل را حذف کرده‌اند و AI را عامل افزایش کارایی معرفی می‌کنند. اما منتقدان هشدار می‌دهند: این فقط “سرزنش فناوری” برای پنهان کردن مشکلات واقعی مانند استخدام بیش از حد در دوران کرونا است.
نکات کلیدی که باید بدانید:
- شرکت‌های درگیر: از اکسنچر (مشاوره فناوری) تا دولینگو (یادگیری زبان)، همه در حال بازسازی با تکیه بر AI هستند.
- آمار اولیه: در ماه گذشته، سالزفورس ۴۰۰۰ شغل پشتیبانی مشتری را حذف کرد و ادعا کرد AI می‌تواند ۵۰% کارها را انجام دهد.
- نقد اصلی: استادان دانشگاه مانند فابیان استفانی از آکسفورد می‌گویند شرکت‌ها AI را “بهانه‌ای نوآورانه” برای اخراج می‌دانند تا تصویر رقابتی حفظ کنند.
- تأثیر بر کارکنان: ترس از جایگزینی شغل با AI در حال افزایش است، در حالی که شرکت‌ها شفافیت کافی ندارند.
این آمارها نه تنها بازار کار ۲۰۲۵ را تحت تأثیر قرار داده، بلکه بحث‌های داغی در شبکه‌های اجتماعی مانند لینکدین و ردیت راه انداخته است.
شرکت‌های بزرگ و استراتژی‌های AI: کیست که اخراج می‌کند؟
بیایید نگاهی دقیق‌تر به شرکت‌های پیشرو بیندازیم که AI را به عنوان شمشیر دو لبه به کار گرفته‌اند:
- اکسنچر: این غول مشاوره، برنامه بازسازی اعلام کرد که کارکنانی که نتوانند مهارت‌های AI را بیاموزند، سریعاً اخراج می‌شوند. هدف؟ افزایش کارایی، اما منتقدان می‌گویند این “پاکسازی بازار” پس از استخدام‌های دوران همه‌گیری است.
- لوفت‌هانزا: تا سال ۲۰۳۰، ۴۰۰۰ شغل حذف می‌شود. دلیل؟ AI برای بهینه‌سازی عملیات. شرکت از اظهارنظر بیشتر خودداری کرد، اما این تصمیم هزاران خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- سالزفورس: با ابزار AI خود به نام Agentforce، تعداد موارد پشتیبانی مشتری را کاهش داد و ۴۰۰۰ نقش را حذف کرد. سخنگوی شرکت می‌گوید: “صدها کارمند را به بخش‌های فروش و خدمات حرفه‌ای منتقل کردیم.” اما آیا این انتقال واقعی است یا فقط آمارسازی؟
- کلارنا (فین‌تک): نیروی کار را ۴۰% (از ۵۵۰۰ به ۳۰۰۰ نفر) کاهش داد. مدیرعامل سباستین سی‌میاتکوفسکی در X (توییتر سابق) نوشت: “AI فقط بخشی از داستان است؛ ما تیم‌های تحلیلی را کوچک کردیم و بسیاری به طور طبیعی رفتند.”
- دولینگو: از پیمانکاران فاصله می‌گیرد و AI را برای پر کردن خلأها به کار می‌گیرد. پلتفرم یادگیری زبان که در دوران پاندمی رشد انفجاری داشت، حالا “بازطراحی نیروی کار” را توجیه می‌کند.
این مثال‌ها نشان می‌دهد تأثیر AI بر مشاغل خدماتی و فناوری چقدر گسترده است. اما آیا این اخراج‌ها واقعاً به AI مربوط می‌شود یا به کاهش سرعت اقتصاد جهانی؟
نظر کارشناسان: AI بهانه یا تهدید واقعی؟
فابیان استفانی، استادیار هوش مصنوعی و کار در مؤسسه اینترنت آکسفورد، می‌گوید: “من شک دارم اخراج‌های فعلی واقعاً از افزایش کارایی AI ناشی شود. شرکت‌ها AI را فرافکنی می‌کنند تا ‘بهانه‌های خوب’ بسازند.”
او توضیح می‌دهد که شرکت‌هایی مانند دولینگو و کلارنا در دوران کرونا “به طور قابل توجهی بیش از حد استخدام کردند” و حالا این اخراج‌ها “پاکسازی بازار” است – نه انقلاب AI. به جای اعتراف به “اشتباه محاسبه دو-سه سال پیش”، می‌گویند: “به خاطر AI است!”
ژان-کریستوف بوگله، بنیان‌گذار Authentic.ly، در پستی محبوب در لینکدین نوشت: “پذیرش AI کندتر از ادعاها است. در شرکت‌های بزرگ، پروژه‌های AI به دلیل هزینه و امنیت عقب‌نشینی می‌کنند، اما اخراج‌های بزرگ ‘به خاطر AI’ اعلام می‌شود. این بهانه بزرگی در اقتصاد کند است.”
جاسمین اسکالرا، کارشناس مشاغل، هشدار می‌دهد: “این پنهان‌کاری ترس از AI را تغذیه می‌کند. کارکنان ترسیده‌اند چون شرکت‌ها شفاف نیستند. حالا علناً می‌گویند ‘به خاطر AI اخراج می‌کنیم’ – این جنون را بیشتر می‌کند.” او شرکت‌های بزرگ را به مسئولیت‌پذیری فرامی‌خواند تا “رفتار بد” را عادی نکنند.
آمارها می‌گویند: اخراج‌های انبوه AI هنوز نیامده!
با وجود تیترهای ترسناک، تحقیقات نشان می‌دهد بیکاری ساختاری ناشی از AI هنوز فراگیر نشده:
- گزارش آزمایشگاه بودجه ییل (۴ اکتبر ۲۰۲۵): از نوامبر ۲۰۲۲ (انتشار ChatGPT) تا ژوئیه ۲۰۲۵، بازار کار آمریکا فقط کمی مختل شده. شاخص ناهمسانی (شبیه به تغییرات اینترنت و کامپیوترها) نشان می‌دهد AI هنوز شغل‌های گسترده‌ای را حذف نکرده.
- تحقیق فدرال رزرو نیویورک (سپتامبر ۲۰۲۵): در منطقه نیویورک، ۴۰% شرکت‌های خدماتی (از ۲۵% سال پیش) از AI استفاده می‌کنند، اما فقط ۱% اخراج‌ها را به AI نسبت می‌دهند (از ۱۰% در ۲۰۲۴ کاهش یافته). در مقابل، ۳۵% از AI برای بازآموزی و ۱۱% برای استخدام بیشتر استفاده کرده‌اند. در تولید هم، استفاده از ۱۶% به ۲۶% رسیده، اما اخراج کم است.
استفانی تأکید می‌کند: “بیکاری فناوری در مقیاس انبوه اتفاق نیفتاده. تاریخ پر از نگرانی‌های مشابه است – از امپراتوران رومی که ماشین‌ها را ممنوع کردند تا اینترنت ۲۰ سال پیش. همیشه برعکس شد: ماشین‌ها شغل‌های جدیدی ایجاد کردند، مثل تأثیرگذار رسانه‌های اجتماعی یا توسعه‌دهنده اپ.”
نتیجه‌گیری: آینده بازار کار با AI چطور خواهد بود؟
اخراج‌های AI واقعی است، اما نه به اندازه‌ای که شرکت‌ها ادعا می‌کنند. این فناوری پتانسیل تحول دارد – از افزایش بهره‌وری تا ایجاد مشاغل نوین – اما نباید بهانه‌ای برای عدم شفافیت باشد. اگر شرکت‌ها واقعاً به AI تکیه کنند، باید روی بازآموزی کارکنان سرمایه‌گذاری کنند، نه اخراج سریع.
شما چطور فکر می‌کنید؟ آیا هوش مصنوعی شغل شما را تهدید می‌کند یا فرصتی برای رشد؟ در کامنت‌ها تجربیاتتان را به اشتراک بگذارید و برای مقالات بیشتر در مورد تأثیر AI بر اقتصاد و بازار کار ۲۰۲۵، ما را دنبال کنید. موفق باشید – آینده در دستان شماست!
این مقاله بر اساس گزارش CNBC (۱۹ اکتبر ۲۰۲۵) و تحقیقات دانشگاهی بازنویسی شده است. برای جزئیات بیشتر، منبع اصلی را بخوانید.